بررسی میزان ویتامین d سرم و ارتباط آن با کلسیفیکاسیون عروقی در بیماران همودیالیزی

مقدمه: کلسیفیکاسیون عروقی در بیماران همودیالیزی شایع تر از جمعیت عادی می باشد و افزایش میزان کلسیفیکاسیون عروقی با افزایش مرگ و میر در این بیماران مرتبط است. با توجه به نقش اساسی ویتامین d در تشکیل استخوان و نیز تنظیم کلسیم و فسفر خون و سطح هورمون پاراتیرویید (pth) و ارتباطی که هر کدام از این پارامترها با بقای بیماران همودیالیزی دارد، این مطالعه با هدف بررسی میزان ویتامین d سرم و وجود ارتباط آن با کلسیفیکاسیون عروقی در بیماران همودیالیزی انجام شد. روش کار: این مطالعه، به صورت تحلیلی و توصیفی مقطعی بر روی 100 بیمار همودیالیزی در سال 1390در بیمارستان شهید محمدی بندرعباس انجام شد. بیماران بالای 15 سال که حداقل سه ماه از شروع همودیالیز آنها گذشته بود، مورد بررسی قرار گرفتند و در صورت انجام پاراتیروئیدکتومی از مطالعه خارج شدند. متغیرهای سن، جنس، شاخص توده بدن، مدت همودیالیز، سطح ویتامین d، فریتین، pth، کلسیم، فسفر، هموگلوبین و crp اندازه گیری شد. برای تعیین میزان کلسیفیکاسیون عروقی از گرافی لترال شکم و امتیازدهی به میزان کلسیفیکاسیون آئورت شکمی در محاذات مهره های کمری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها  با نرم افزار آماری spss و آزمونهای کای دو و t-test صورت گرفت. نتایج: کمبود ویتامین d در 25 درصد بیماران همودیالیزی مشاهده گردید که تقریباً در هر دو جنس مرد و زن مشابه بود. همچنین میزان کلسیفیکاسیون عروقی بر اساس گرافی ساده شکم 2/52 درصد (47 بیمار) بود که 55 درصد را زن و 45 درصد را مرد تشکیل می دادند. بین میزان کلسیفیکاسیون عروقی و سطح ویتامین d سرم ارتباطی دیده نشد ولی با افزایش سن میزان کلسیفیکاسیون عروقی بیشتر شده بود. در بررسی سایر متغیرها، بین افزایش سطح ویتامین d و فریتین سرم ارتباط مستقیم وجود داشت (001/0p=). نویسنده مسئول: دکتر آزاده سیف الدینی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد یزد - ایران تلفن: 9132539289 98+ پست الکترونیکی: [email protected] نتیجه گیری: کمبود ویتامین d در بیماران همودیالیزی این مطالعه نسبت به مطالعات مشابه سایر کشورها کمتر بود که شاید ناشی از وضعیت جغرافیایی منطقه باشد. از طرف دیگر، بین ویتامین d سرم و میزان کلسیفیکاسیون عروقی ارتباطی وجود نداشت. البته نحوه اندازه گیری کلسیفیکاسیون عروقی می تواند نقطه ضعف این مطالعه باشد. چون عدم وجود کلسیفیکاسیون عروقی در گرافی، موید عدم وجود پروسه کلسیفیکاسیون عروقی در بیماران نمی باشد و به نظر می رسد بررسی کامل تر با روشهای حساس تر برای تعیین میزان کلسیفیکاسیون عروقی  کمک کننده خواهد بود.